به دلایل مختلفی، دندان‌های بعضی افراد کج درآمده، روی یکدیگر رشد کرده یا می‌پیچند. دهان بعضی از افراد و کودکان برای دندان‌هایشان کوچک است که این باعث شلوغی دندان‌ کودکان و بزرگسالان و تغییر جهت دادن آن‌ها می‌شود. در سایر موارد نیز فک‌های بالا و پایین شخص یک اندازه نبوده یا دارای بدشکلی هستند، که در مواردی که فک بالا بیش از اندازه جلو آمده باشد اوربایت نامیده شده، و در مواردی که فک پایین جلو آمده باشد اختلال آندربایت  نامیده می‌شود که باعث می‌شود فک و دندان‌های پایین از دندان‌های بالا جلوتر بیایند و افراد در صورت جلو بودن فک بالا یا پایینمعمولا ظاهری غیر جذاب دارند که این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد شرایط اجتماعی منفی برای زندگی فرد شود.

اغلب کجی دندان‌ها، اوربایت‌ها و آندربایت‌ها، درست مثل رنگ چشم و اندازه دست‌ها ارثی هستند. سایر دلایلی که باعث می‌شوند دندان‌های بالا و پایین درست روی هم قرار نگیرند عبارتند از از دست دادن زود هنگام دندان‌های شیری یا دائمی؛ مناسب نبودن اندازه مواد مورد استفاده برای اعمال ترمیمی دندان مثل پر کردن دندان یا نصب تاج؛ التهاب لثه (بیماری لثه)؛ فشار بیش از اندازه روی دندان‌ها و لثه‌ها؛ عدم انطباق  فک‌ها بعد از یک آسیب‌دیدگی؛ تومورهای فک یا دهان؛ یا مشکلات عمومی. برای اطلاع از هزینه پر کردن دندان و سایر اعمال ترمیمی هم باید با پزشک مشورت نمایید.

چگونه بدانم که دندان‌هایم کج هستند یا درست روی هم قرار نمی‌گیرند (اختلالات بایت)؟هرچند که خودتان هم می‌توانید کج بودن دندان‌هایتان را بررسی کنید، اما دندانپزشک مشخص می‌کند مشکلتان به درمان نیاز دارد یا خیر. هنگام معاینه، دندانپزشک زیبایی به دنبال نشانه‌های زیر می‌گردد:

•    ترتیب قرارگیری غیرطبیعی دندان‌ها
•    غیرطبیعی بودن ظاهر صورت
•    احساس ناراحتی یا اشکال در هنگام جویدن یا گاز زدن
•    اشکال در تکلم، از جمله نوک زبانى صحبت کردن

معمولاً دندانپزشک زیبایی شما را به یک ارتودنتیست ارجاع می‌دهد که یک دندانپزشک متخصص در زمینه تشخیص و درمان کجی دندان‌ها و عدم انطباق فک‌ها است.

مشکلات کجی دندان‌ها و اختلالات بایت

•    باعث اختلال در جویدن می‌شوند.
•    تمیز نگه‌داشتن دندان‌ها را دشوار کرده و باعث افزایش احتمال پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان‌ها و بروز بیماری‌های لثه می‌شوند.
•    باعث وارد آمدن فشار بیش از حد به دندان‌ها، فک‌ها و عضلات و در نهایت افزایش خطر شکستن دندان‌ها می‌شوند.
•    باعث می‌شوند افراد به خاطر ظاهرشان خجالت بکشند که این بر عزت نفسشان تأثیر می‌گذارد.

درمان

ارتودنسی شامل اصلاح نامرتبی دندان، کج یا شلوغ و همچنین بستن فاصله بین دندانها و اصلاح اختلالات بایت می‌شود و گاهی نیاز به کشیدن دندان برای درمان می باشد. رفع فاصله بین دندانها با استفاده از بریس‌های ارتودنسی انجام می‌شود که دندان‌ها در وضعیت صحیح قرار داده و آن‌ها را مرتب می‌کنند. امروزه انواع بسیاری از بریس‌ها وجود دارد، که در میان آن‌ها محبوبیت بریس‌های نامرئی، خصوصاً بین بیماران بزرگسال، در حال افزایش است. عملاً، هیچ وقت برای مرتب کردن دندان ها دیر نیست و امروزه گزینه‌های بسیار زیادی برای درمان راحت‌تر، سریع‌تر و مؤثرتر مشکلات زیبایی دندان‌ و مرتب کردن دندان  وجود دارد، از جمله:

•    بریس‌های مخفی (زبانی)
•    بریس‌های شفاف
•    ردیفت کننده‌های اینمان  (برای صاف و ردیف کردن دندان های جلو، تنها در ۶ تا ۱۸ هفته)
•    ردیف کننده‌های شفاف (مثل اینویزالاین و غیره)
•    ارتودنسی ۶ ماهه
•    ردیف کننده‌های متحرک

انواع بریس‌ها

بریس‌های ثابت زبانی: بریس‌های زبانی، مثل بریس‌های لبیال  در داخل (پشت) دندان‌ها قرار گرفته و به اندازه این بریس‌ها مؤثر هستند. این بریس‌ها اگر چه به خاطر نیاز به یک متخصص آموزش دیده و ویزیت‌های طولانی‌تر گران‌تر هستند، اما دارای مزیت بزرگ مخفی بودن هستند که باعث می‌شود در هنگام لبخند زدن دیده نشوند.

بریس‌های ثابت لبیال (بیرونی): بریس‌های ثابت لبیال متعارف  کارآمدترین نوع بریس بوده و در حال حاضر بسیار متنوع‌تر از گذشته‌ شده‌اند.

بریس‌های سرامیکی هم به رنگ دندان بوده و تشخیصشان خیلی دشوار است.

در حال حاضر براکت‌های کریستالی هم وجود دارد که از کریستال شفاف ساخته شده و عملاً نامرئی هستند.

انتخاب نوع بریس تا حد زیادی به سلیقه و توانایی مالی شخص بستگی دارد، زیرا نتایج بدست آمده از همگی این بریس‌ها و زمان مورد نیاز برای درمان با آن‌ها یکسان است.

ردیف کننده اینمان: ردیف کننده اینمان که به سرعت دندان را صاف می‌کند، راه حل بی‌نظیری برای دندان‌های شلوغ یا جلو آمدگی دندان‌های پیشین است. این نوع ردیف کننده خیلی سریع جواب می‌دهد، بسیار بی‌خطر است و در مقایسه با سایر ابزارها بسیار کارآمدتر است. با ردیف کننده اینمان، دندان‌های جلویی‌تان تنها ظرف چند هفته در وضعیت ایده‌آلشان قرار می‌گیرند. این ردیف کننده در اکثر موارد ظرف ۶ تا ۱۶ هفته جواب می‌دهد و از آنجا که متحرک است می‌توانید در صورت نیاز آن را بردارید.

بریس‌های شفاف متحرک: اینویزالاین شناخته‌شده‌ترین نوع این بریس‌ها است (محبوبیت این بریس‌ها در حال افزایش است). با این بریس‌ها می‌توانید بدون اینکه کسی متوجه شود تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرید.

این بریس‌های شفاف متحرک به آرامی بین دندان‌هایتان جا می‌گیرند و می‌توانید آن‌ها را در شرایط مختلفی استفاده کنید، البته باید درمورد هدفتان از درمان با یک ارتودنتیست مشاوره کنید، زیرا ممکن است او ابزارهای دیگر را برای صاف کردن دندان‌ شما مناسب‌تر تشخیص بدهد.