دستگاه ارتودنسی فانکشنال
دستگاه فانکشنال ارتودنسی شامل دو شکل کلی ثابت و متحرک هستند که بسته به مشکل بیمار یکی از آنها بکار می رود. وجه تسمیه این دستگاهها بر مبنای ایجاد تغییر در فانکشن یا عملکرد فکین و عضلات وابسته می باشد. در دستگاه ارتودنسی ثابت اجزاء به صورت ادواتی روی قوس های دندانی ثابت می گردند. در حالی که دستگاههای متحرک ساختارهای پلاستیکی شکلی هستند که توسط خود بیمار گذاشته و برداشته می شوند. به لحاظ تئوری دستگاه های فانکشنال برای ناهنجاری کلاس II (عقب بودن فک پایین)، ناهنجاری کلاس III (جلو بودن فک پایین)، ناهنجاری اپن بایت (ارتفاع زیاد صورت)، ناهنجاری دیپ بایت (ارتفاع کاهش یافته صورت) و انحراف طرفی فک پایین قابل استفاده هستند.
با این حال بیشترین کاربرد دستگاههای فانکشنال برای ناهنجاری عقب بودن فک پایین است.
مزایا و معایب
از مهمترین مزایای دستگاه های ثابت، کاهش نیاز به همکاری بیمار در خصوص گذاشتن مرتب دستگاه می باشد. مهمترین عیب دستگاههای فانکشنال ثابت، لزوم دقت بالای بیمار در امر رعایت بهداشت دهان و دندانها می باشد زیرا حضور دستگاههای ثابت داخل دهان روند معمول مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را مختل می کند. همچنین به نظر می رسد تأثیر دندانی دستگاههای ثابت نسبت به اثرات فکی آنها بیشتر می باشد. مهترین مزیت دستگاه فانکشنال متحرک امکان راحت تر رعایت بهداشت دهان در قیاس با دستگاه ثابت است. به گونه ای که حین غذا خوردن و مسواک زدن بیمار می تواند پلاک یا دستگاه متحرک خود را بردارد. همین نکته مهمترین عیب دستگاههای متحرک را نیز رقم می زند. به این مفهوم که به دلیل قابلیت گذاشتن و برداشتن از سوی بیمار، نیاز به همکاری بالای بیمار در استفاده مرتب دارد.
دستگاه های فانکشنال متحرک باید ۲۴ ساعته داخل دهان باشند و تنها در مواقع غذا خوردن و مسواک زدن خارج شوند. نکته مهم در موفقیت دستگاههای متحرک ارتودنسی، پیوستگی استفاده است به طور مثال اگر بیماری ۳ ساعت پلاک داخل دهان او باشد و تنها لحظاتی آن را از دهان خارج کند سیکل تأثیر ارتوپدیک آن به طرز چشمگیری کاهش می یابد. توصیه متخصص ارتودنسی به بیماران این است که فواصل درآوردن پلاک متحرک از دهان نمی بایست کمتر از ۴ ساعت باشد.
علی رغم اینکه اثرات مثبت دستگاه فانکشنال را می توان در ماههای نخست استفاده از آن نیز در نیمرخ بیمار مشاهده کرد دست کم باید تا یکسال و ترجیحا تا بلوغ جنسی کودک ادامه پیدا کند. نشانه بلوغ جنسی در خانم ها بروز عادت ماهانه (قاعدگی) می باشد.
